Παιδαγωγικά θέματα
Γονείς και παιδιά.
1ο μέρος Νηπιακής ηλικίας.
Η μόρφωση και η διαπαιδαγώγηση των παιδιών είναι έργο πολλών παραγόντων, μητέρας, πατέρα, οικογένειας, οικείου περιβάλλοντος, σχολείου κ.ά.
Θα επιχειρήσω να δώσω κάποια στοιχεία για το τι μπορούν να κάνουν οι γονείς και κυρίως η μητέρα για τη σωστή διαπαιδαγώγηση των παιδιών των.
Πρώτα – πρώτα η διαπαιδαγώγηση αρχίζει από το διάστημα των εννέα μηνών που το έμβρυο βρίσκεται μέσα στα σπλάχνα της μητέρας. Η μητέρα κατά το διάστημα αυτό πρέπει να διακατέχεται από ωραία συναισθήματα και ανώτερες σκέψεις γιατί όποια συναισθήματα πλημμυρίζουν την καρδιά της μητέρας κατά την περίοδο της κυήσεως, αυτά αποτελούν το υλικό με το οποίο σχηματίζονται οι κλίσεις της παιδικής ψυχής.
Όταν το παιδί έλθει στον κόσμο η μητέρα μαζί με το μητρικό γάλα, που είναι αναντικατάστατο, διοχετεύει και ότι υπάρχει στην ψυχή της για να θρέψει και την ψυχή του παιδιού, όπως τρέφει το σώμα του. Μία παροιμία λέει: «Μη στενοχωρείτε τη μητέρα όταν ακόμη θηλάζει το παιδί της, γιατί πικραίνει το γάλα της». Τώρα πρέπει η μητέρα να μεταδώσει όσα καλά συναισθήματα μπορεί γιατί πάνω σε αυτά τα συναισθήματα θα Θεμελιωθεί η παραπέρα ανατροφή και διαπαιδαγώγηση του παιδιού.
Μεγαλώνοντας το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον κόσμο που περιβάλλει και μπαίνει στη νηπιακή ηλικία. Στη νηπιακή ηλικία, τα πέντε πρώτα παιδικά χρόνια, οικοδομούνται τέτοια θεμέλια που εύκολα μπορούν να μορφοποιηθούν από τους άλλους παράγοντες της αγωγής παρά να διορθωθούν αργότερα.
Τώρα το παιδί βλέπει και παρακολουθεί πράγματα για πρώτη φορά, που του προξενούν περιέργεια, έκπληξη, θαυμασμό. Στην αρχή το παιδί απλά τα βλέπει. Σιγά, σιγά αρχίζει να τα προσέχει, να παρατηρεί καλύτερα, να τα αποτυπώνει και να τα κάνει κτήμα του. Το παιδί δεν έχει ακόμη την ικανότητα να κρίνει πιο είναι καλό και πιο είναι κακό, αλλά σα μαγνήτης τραβάει και δέχεται εικόνες από το γύρο κόσμο τις οποίες αποτυπώνει με μεγάλη ευκολία.
Εδώ λοιπόν φαίνεται πόσο σπουδαίος είναι ο ρόλος των γονέων και ειδικότερα της μητέρας για να μορφώσουν τα παιδιά τους όπως πρέπει. Τονίζω τη μεγαλύτερη, ευθύνη της μητέρας γιατί αυτή είναι ο μαγνήτης όλων των καρδιών της οικογένειας. Το παράδειγμα της μητέρας έχει μεγαλύτερη αξία από κάθε άλλο μάθημα. Είναι διδασκαλία με έργα και όχι με λόγια. Η κάθε κίνηση, ενέργεια και εκδήλωση των γονέων πρέπει να φανερώνει και μια υψηλή αρετή, ώστε το παιδί να αρχίσει να εντυπώνει αυτές τις αρετές που Θα αποτελέσουν την προϋπόθεση για την καλή ψυχοσωματική του ανάπτυξη.
Πρώτα το παιδί πρέπει να συνηθίσει σε μια τάξη γιατί μόνο με τάξη σε κάθε του δραστηριότητα μπορεί να έχει επιτυχία σε ότι επιχειρήσει να κάνει. Η τάξη στο φαγητό, στον ύπνο, στα ρούχα του, στα παιχνίδια του, στην καθαριότητα αποκλείει κάθε σύγχυση και κάθε παρεκτροπή. Ότι αποκτήσει το παιδί τώρα θα το συνοδεύει σε όλη του τη ζωή.
Είναι βέβαιο ότι το παιδί θα αντιδράσει στην προσπάθεια απόκτησης των παραπάνω συνηθειών αλλά η μητέρα δεν πρέπει να δείξει αδυναμία, δεν πρέπει να υποχωρήσει και να γίνει ότι Θέλει το παιδί. Διότι αν δεν υποχωρήσει η μητέρα Θα υποχωρήσει το παιδί και τότε τα πράγματα Θα μπουν στη σωστή βάση και θα μάθει το παιδί να κάνει εκείνο που πρέπει.
Σε αύτή την ηλικία του παιδιού τους οι γονείς πρέπει να είναι κατηγορηματικοί με τρόπο ήρεμο, γλυκό και σταθερό, που θα οδηγήσει το παιδί σε μια ομαλή εξέλιξη. Οι γονείς και κυρίως η μητέρα χωρίς νευρικότητα, χωρίς βιαιότητα, χωρίς άγριες φωνές, θα επιτύχουν, ώστε το παιδί να κάνει κτήματα πολλά πράγματα, που θα του διαμορφώσουν το σωστό χαρακτήρα. Θα μάθει π.χ. πριν φαει να τακτοποιεί τα παιχνίδια του, να πλένει τα χέρια του, να κάθεται στην καρέκλα του, να ξεδιπλώνει την πετσέτα του, να κάνει το σταυρό του, να ζητάει ευγενικά ότι επιθυμεί, να λέει ευχαριστώ όταν ικανοποιείται κάποια επιθυμία του.
Μέσα σε αυτή την οικογενειακή ατμόσφαιρα της εμπιστοσύνης το παιδί Θέλει να μάθει να πλουτίσει το νου και την ψυχή του. Ρωτάει συνεχώς «τι είναι αυτό, γιατί εκείνο… κ.λ.π.». Όλα το απασχολούν και Θέλει όλοι να το προσέχουν. Οι απαιτήσεις των γονέων πρέπει να είναι σωστές αληθινές και να μην το παραπλανούν με ανακρίβειες και ψεύδη. Να δείχνουν στο παιδί ότι ενδιαφέρονται πραγματικά με ότι το απασχολεί κάθε αγωνία του να γίνεται και αγωνία των γονέων του. Τότε νιώθει την αγάπη και τη στοργή των γονέων και γίνεται χαρούμενο, γελαστό και αισιόδοξο. Η αγάπη όμως των γονέων όταν υπάρχουν περισσότερα παιδιά να μη διαχωρίζεται, αλλά να δίνεται με την ίδια θέρμη σε όλα τα παιδιά για να μη δημιουργηθεί ανάμεσά τους το καταστροφικό αίσθημα της ζήλιας.
Στη νηπιακή ηλικία απαραίτητο για το παιδί είναι και το παιχνίδι που πρέπει να το αφήνει ελεύθερο να κάνει ότι Θέλει γιατί Θα αποκτήσει τη συνήθεια της απειθαρχίας, της ανυπακοής, της ασέβειας. Θα παίξει, θα τρέξει, Θα γελάσει αλλά πρέπει να ξέρει ότι στο σπίτι υπάρχουν κάποιες ώρες όπως του φαγητού, του ύπνου, της καθαριότητας, της ανάπαυσης και Θα πρέπει να συμμορφώνεται με αυτές τις υποχρεώσεις και μοχλός αυτής της τάξης, της ακρίβειας και της πειθαρχίας είναι η μητέρα.
Για την αρμονική ανάπτυξη του μυϊκού κόσμου του παιδιού είναι ανάγκη να του καλλιεργηθεί και το θρησκευτικό συναίσθημα από την πρώτη αυτή ηλικία. Το συναίσθημα αυτό είναι πρωταρχικό στο παιδί και πάνω του στηρίζονται όλα τα άλλα συναισθήματα. Εδώ η μητέρα είναι εκείνη που θα του μάθει να κάνει το σταυρό του, θα το μάθει να προσεύχεται και γενικά θα του εμπνεύσει θερμή πίστη προς το Δημιουργό.
Όλη η προσπάθεια της διαπαιδαγώγησης του παιδιού προϋποθέτει την απόλυτη συμφωνία των γονέων. Να μη λέει η μητέρα «κάνε αυτό αλλά να μη το μάθει ο πατέρας σου». Να μη αποκρύπτουν οι μητέρες, τάχα από αγάπη, τις αταξίες των παιδιών από τον πατέρα γιατί τότε υποθάλπουν και αναπτύσσουν τις αταξίες των παιδιών από τον πατέρα γιατί τότε υποθάλπουν και αναπτύσσουν τις αταξίες τους αντί να τις διορθώσουν. Ακόμη να αποφεύγουν οι γονείς τις απαγορεύσεις με την άρνηση του «μη». Μη κάνεις αυτό, μη κανείς εκείνο κ.λ.π. . Όταν πρέπει να απαγορευτεί κάτι στο παιδί να του εξηγείται με υπομονή και καλοσύνη γιατί δεν πρέπει να κάνει αυτό ή εκείνο. Όταν το παιδί αντιδρά με κλάματα και θυμούς πρέπει η μητέρα να διαπιστώνει πρώτα την αιτία αυτής του της συμπεριφοράς. Και εάν δεν του λείπει τίποτε, δεν πεινάει, δεν είναι άρρωστο, δεν είναι λερωμένο, δεν υποφέρει από κάτι, δεν το αδίκησαν τα αδέρφια του, τότε οι γονείς θα του κόψουν τους θυμούς και τα πείσματα εφ’ όσον δεν υποχωρήσουν στις απαιτήσεις του. Φυσικά αυτή η αντιμετώπιση Θα γίνει με ηρεμία, γλυκύτητα στη φωνή, καλοσύνη και πραότητα.
Πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς ότι η ανατροφή του παιδιού των 3-6 ετών είναι πολύ λεπτό ζήτημα. Χρειάζεται πολλή εργασία και κόπος για να εμπνεύσουν και να σταθεροποιήσουν στο παιδί τις πρώτες φασικές αρετές, τάξη, πειθαρχία, καλοσύνη αγάπη, εργατικότητα, φιλαλήθεια, αλληλεγγύη, σεβασμό κ.ά.
Οι γονείς θα μορφώσουν αυτές τις αρετές στην ψυχή του παιδιού περισσότερο με το παράδειγμα και το τρόπο της ζωής τους. Διότι μόνον όταν βλέπει το παιδί τους γονείς του να εφαρμόζουν, πρώτοι αυτοί, εκείνα που διδάσκουν Θα τους μιμηθεί και θα τους ομοιάσει.
Όταν το παιδί λάβει γερές βάσεις στη νηπιακή ηλικία τότε το σχολείο Θα μπορέσει να συνεχίσει το έργο της αγωγής με στόχο την ολοκληρωμένη προσωπικότητά του
Καστόρης Σπύρος Συντ/χος Εκπ/κός
Εκκλησιασμός
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια εργώδης προσπάθεια από όλους, απλούς πολίτες και φορείς, για την ανακαίνιση, το στολισμό και τον εξωραϊσμό των Ιερών Ναών του χωριού μας, που είναι μια βαριά κληρονομιά των προγόνων μας.
Η προσπάθεια αυτή πραγματώνεται με την προφορά από το περίσσευμα ή το υστέρημα πάρα πολλών Κιιλλiπειτκiωτών, όπου και αν κατοικοιiν. Η μεγάλη αυτή προσφορά όμως μειώνεται από το αναντίρρητο γεγονός ότι καi εμείς οi Καλλιπεtτκiώτες, όπως καi οι κάτοικοι άλλων χωριών, δεν εκκλησιαζόμεθα στο βαθμό που προσφέρουμε για την ανέγερση, την ανακαίνιση και το διάκοσμο των ιερών ναών μας.
Οι παραπάνω διαπιστώσεις με οδήγησαν στη σκέψη να yράψω λίγα λόγiα για την αναγκαιότητα του εκκλησιασμού των χρiστiανών και iδιαίτερα των συγχωριανών μας-χωρίς να αναφερθώ στη Θεολογική πλευρά του θέματος-αλλά μόνο να τονίσω με σύντομο και κατανοητό τρόπο πρακτικές και συμπεριφορές που όλοι μας, ζούμε καθημερινά.
Οι ιεροί ναοί κτίζονταi γiατί o χριστιανός και ιδιαίτερα ο Έλληνας ορθόδοξος χριστιανός Θεωρεί πρωταρχiκό κύτταρο κάθε οικισμού, τον Ιερό Ναό και είναι πάντοτε πρόθυμος να προσφέρει χρήματα, να μπει σε κόπους και Θυσίες, όταν
πρόκειται να κτίσει ή να επmκευά~εi ή να στολίσει την Εκκλησία της ενορίας του. Κτίζονται γιατί στη ψυχή κάθε χριστιανού καιει η ιερή φλόγα και o πόθος να πλησιάσει και να επικοινωνήσει με το Θεό. Αυτόν το Θεό μας πρέπεi να Θέλουμε, όλοι μαζί. να τον ευχαριστήσουμε, να τον δοξολογήσούμε να τον επικαλέσουμε μέσα την Εκκλησία συμμετέχοντας σε όλες τις ιερές ακολουθίες.
Αν δεν εκκλησιαζόμαστε τακτικά σε τι θα μας χρησιμεύσει ή σε τι θα μας ωφελήσει ο Ιερός Ναός, έστω καi αν είναi το καλύτερο και το πολυτελέστερο οικοδόμημα του χωριού, όταν στiς θείες λειτουργίες μένεi χωρίς εκκλησίασμα και με άδεια τα στασίδια;
Καλή είναi η διακόσμηση αλλά ασυγκρίτως ανώτερος στολισμός είναι να γεμίζει ο Ναός από τους ενορίτες που τον έκτισαν και τον στόλiσαν. Οι πιστοί που πηγαίνουν στο Ναό για να λατρεύουν το Θεό είναι το καλύτερο στολίδι της Εκκλησίας. Δυστυχώς όμως πάρα πολλοί πιστοί δεν εκκλησιάζονται τακτικά και πολλές φορές που τελείται θεία Λειτουργία οι εκκλησιαζόμενοi μετριόνται στα δάκτυλα των χεριών.
Την ώρα της θείας Λειτουργίας βλέπει κανείς πολλούς χρiστiανοUς να κάθονται στο καφενείο ή να στέκονταi όρθιοι στον περιβάλλοντα την Εκκλησία χώρο γιατί τα καφενεία δεν έχον ανοίξεi ακόμη. Βλέπει κανείς νέες κυρίως γυναίκες να κάθονται την Κυριακή στο σπίτι, να ασχολούνται με διάφορες οικiακές μικροεργασίες, ενώ στον Ιερό Ναό τελείται η θεία Λειτουργία. Βλέπει κανείς νέους καi νέες, κυρίως την περίοδο του Θέρους, να μην εκκλησιάζονται επειδή κουράστηκαν την προηγούμενη μέρα από κάποια διασκέδαση ή από κάποια περιοδεία σε φυσικές ομορφιές του χωρiού μας. Στη σφύζουσα όμως από ζωή και δύναμη ηλiκία τους Θα μπορούσαν το πρωί της Κυριακής ή Εορτής να είναι παρόντες στη θεία Λειτουργία και με τη δύναμη του Θεού να νιώσουν ανανεωμένες τις φυσικές τους δυνάμεις για όποιες άλλες ωφέλiμες δραστηριότητες.
Είναι συνηθισμένο ότι όσοι δεν εκκλησιαζόμαστε τακτικά επινοούμε διάφορες προφάσεις και επιχειρήματα για να ηρεμήσουμε τη συνείδησή μας και να δικαιολογήσουμε την απουσία από τη θεία Λειτουργία. Πολλές γυναίκες λένε ότι πνίγονται κυριολεκτiκά από εργασίες που πρέπει να κάνουν την Κυρiακή ή άλλη εορτή και δεν προλαβαίνουν να εκκλησιαστούν. Πολλοί άνδρες, που μπορεί πραγματικά να ερyάζονται σκληρά όλη την εβδομάδα, προβάλουν την ανάγκη της ανάπαυσης ή λίγου παραπάVω ύπνου το πρωί της Κυριακής ή εορτής.
Άλλοι πάλι προφασίζονταi ότι
ο ιερέας δεν είναι καλλίφωνος, άλλοι ότι οι ψάλτες δεν ψάλουν καλά, άλλοι ότι αργεί να τελειώσει η θεία Λειτουργία και άλλοι διάφορες άλλες δικαιολογίες είναι αστήρικτες γιατί είναι εύκολο ο καθένας μας να εξοικονομήσει τiς δύο ώρες το πρωινό τις Κυριακές ή της Εορτής για να συμπροσευχηθεί μέσα στην Εκκλησία, ~ε αυτή την Εκκλησία που και ο ίδιος έδωσε από το υστέρημά του για να κtίσει ή να ανακαινιστεί ή να διακοσμηθεί.
Γνωρίζουμε βέβαια ότι ο Θεός μας είναι πανταχού παρών, ότι μπορούμε να επικαλεστοUμε τη βοήθεια του σε κάθε τόπο και χρόνο, όμως πάντοτε μέσα στον Ιερό Ναό τελεί η χάρις του Θεού και όσοι συμμετέχουν με το σώμα και την ψυχή τους στη θεία Λειτουργία αισθάνονται να ηρεμούν, να γαληνεύουν, να τους πλημμυρίζουν αισθήματα αγάπης, κcιλοσίτνης, αγαλλίασης και αποχωρούν μετά το τέλος της θείας Λειτουργίας ευχαριστημένοι, ταπεινοί, περισσότερο φιλικοί στις σχέσεις τους με τους συνανθρώπους τους, ευγενέστεροι, φανερώνοντας ~ε όλες τiς πράξεις τους και στις διαπροσωπικές τους σχέσεις τον καλύτερο εαυτό τους.
Αθήνα 10-8-2000
Καστόρης Σπύρος
Συν/χος Εκπ/κός