ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ

«Η ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ ΣΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ»

Μία σελίδα, 29 ιστορίες

Γράφει ο Ζήσης Κατσιούλας

Ο Μορφωτικός Σύλλογος Καλλιπεύκης κατόρθωσε να πραγματοποιήσει, το καλοκαίρι του 2000, τη Διημερίδα, το πιο σημαντικό γεγονός στην 23χρονη ιστορία του. Και μέσα σ ένα χρόνο τύπωσε και τα πρακτικά της Διημερίδας με αποτέλεσμα η Καλλιπεύκη να αποκτήσει το πρώτο γραπτό έργο. Ένα έργο που θα μείνει για πάντα και θα πληροφορεί τις επόμενες γενιές για τα έργα και τις ημέρες των προγόνων τους.
Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο αυτό, «Η Καλλιπεύκη στους αιώνες» πληροφορείται για πολλά και μαθαίνει ακόμα περισσότερα από εκείνα που γνώριζε. Και μερικά πράγματα, αν και δεν συνέβησαν αρκετά χρόνια πριν, ούτε καν τα γνωρίζαμε και μας κάνουν μεγάλη εντύπωση.
Αν όμως μελετήσει κάποιος με προσοχή το περιεχόμενο του βιβλίου, σίγουρα θα μπορέσει να γράψει ολόκληρη ιστορία ή ιστορίες. Όπως για παράδειγμα στη σελ. 165 όπου υπάρχει ένας κατάλογος από τους αποκλεισθέντες Καλλιπευκιώτες, οι οποίοι τότε θεωρήθηκαν «πλούσιοι», με αποτέλεσμα να μην πάρουν κλήρο χωραφιού.
Είκοσι εννιά ήταν αυτοί που αποκλείστηκαν. Είκοσι εννιά ιστορίες βγαίνουν από μία μόνο σελίδα.
Εμείς, θ’ ασχοληθούμε με μερικές από αυτές, αν και όλες παρουσιάζουν ενδιαφέρον.
Σύμφωνα μ’ αυτόν τον κατάλογο, λοιπόν, οι καντηλανάφτες ήταν από τους πιο «εύπορους», αφού είχαν και εξασφάλιζαν φαγητό, από την εκκλησία. Όπως και ο Γεροστέργιος Ιωάννης.
Πληροφορούμαστε ακόμη ότι οι: Γκαβούτσικος Αστέριος, Λεπτοκαρίτης Γεώργιος, Μασούρας Αστέριος και Τζινάκας Απόστολος*, ήταν επίσης «εύποροι» γιατί ήταν μισθωτοί βοσκοί και μερικοί από αυτούς είχαν και από καμιά εικοσαριά πρόβατα. Εκ των υστέρων όμως αποδείχτηκε, ότι σχεδόν όλοι οι παραπάνω ήταν από τους πιο φτωχούς ανθρώπους του χωριού μας.
Μαθαίνουμε ακόμη ποιοι Καλλιπευκιώτες ήταν υπάλληλοι και πού υπηρετούσαν και ως εκ τούτου δεν μπορούσαν να πάρουν κλήρο.
Παίρνουμε πληροφορίες για κείνους που είχαν φύγει από το χωριό, όπως ο Γκουρμπαλής Δημήτριος που είχε εγκατασταθεί στη Δράμα από το 1922, ο Γκουλιάρας Ζήσης στον Παραπόταμο, ο Καραγιάννης Νικόλαος και ο Ντόντος Νικόλαος στην Αθήνα, ο Μαντάς Δημήτριος στη Λάρισα κλπ. Σήμερα στη Δράμα δεν ζει κανένας απόγονος του Μήτρου Γκουρμπαλή, παρά μόνο στη Θεσσαλονίκη ο εγγονός του Δημήτριος με το επίθετο Κορπούλης και η κόρη του.

Ας δούμε όμως την ιστορία ορισμένων από αυτούς χωριστά:

1) Γκαισιούρης ή σωστά Καντζιούρης Γεώργιος (αγνώστου διαμονής) Ο Καντζιούρης Γεώργιος, πριν το 1912, ήταν μισθωτός βοσκός στη θέση «Μπεχτέτσι του Ολύμπου. Εκεί ήρθε σε συμπλοκή με άλλον, επίσης Έλληνα βοσκό, γιατί βοσκούσε στα «λιβάδια» του και τον σκότωσε. Μετά το φονικό εγκατέλειψε την Καλλιπεύκη και αφού περιπλανήθηκε σε διάφορα
μέρη, τελικά εγκαταστάθηκε στο Λιτόχωρο, όπου σήμερα ζουν οι απόγονοι του. Ο Καντζιούρης ήταν συγγενής με τους Καραμπαταίους και μια τοποθεσία προς τους Γόννους, στα προσήλια, ονομάζεται «Καντζιούρια»

2) Στο νούμερο 7 είναι ο Γκουρμπαλής Ιωάννης του Κανάκη (κάτοικος της Λάρισας, ξενοδόχος). Αυτός ο ξενοδόχος δεν είναι άλλος από τον μπάρμπα-Γιάννη Γκουρμπαλή. Αυτό το γεροντάκι που θυμόμαστε οι 40ρηδες και πάνω, εκεί έξω από την εκκλησία τα ψυχοσάββατα, να μαζεύει κόλλυβα. Στα νεανικά του χρόνια, είχε πάει μετανάστης στην Αμερική και αφού έκανε λίγα χρήματα, επέστρεψε στη Λάρισα και αγόρασε ένα ξενοδοχείο (πριν το 1924). Πριν το 1940, τα χρήματα που είχε τα έκανε ομόλογα. Όμως, με την Κατοχή, τα χρήματα, καθώς και τα ομόλογα, έχασαν την αξία τους, και βρέθηκε ξαφνικά χωρίς περιουσία. Από τότε έπεσε σε κατάθλιψη και κατάντησε όπως όλοι τον θυμόμαστε Τελικά πέθανε το 1964 μόνος του και πολύ φτωχός, χωρίς ν’ αφήσει οικογένεια.

3) Στον αριθμό 27 είναι ο Σιώκος Μέλιος ή Μήλιος. Αυτός έκανε ένα διάστημα πρόεδρος και πιθανότατα επί των ημερών του κτίστηκε και το γεφύρι στ’ Αλώνια (1925)

4) Στο νούμερο 28 γράφει: Τσιλημένης Δημήτριος του Θ. (Θεοχάρη), αγνώστου διαμονής. Αυτός ο Καλλιπευκιώτης, μαζί με τον αδερφό του Γιάννη, είχαν εγκατασταθεί στη Σπάρτη όπου σήμερα ζουν τα εγγόνια τους.                         !

Τελευταίο αφήσαμε το νούμερο 29. Είναι ο Τζινάκας Απόστολος του Αστεριού (μισθωτός βοσκός). Εδώ το όνομα είναι λάθος. Μάλλον τυπογραφικό. Ο Τζινάκας Απόστολος δεν είναι άλλος από τον Τσικατάρα ή Τζικατάρα Απόστολο του Αστεριού. Είναι ο γνωστός σε όλους μας μπάρμπα-Τούλης που τα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε μέσα στη φτώχεια και την ταλαιπωρία, κυνηγώντας πάντα τα 20 πρόβατα του, γιατί χωράφια δεν τον είχαν δώσει ως «ευκατάστατο».

Πέρα από όσα είδαμε μαζί, φίλοι αναγνώστες, πολλά ακόμη πληροφορούμαστε απ’ αυτή τη σελίδα για τους προγόνους μας. Ο καθένας ας ψάξει να βρει και άλλα ενδιαφέροντα. Αξίζει τον κόπο.
Τέλος να πούμε και κάτι ακόμη. Μερικά πράγματα και ενέργειες εκείνης της εποχής, που για μας σήμερα φαντάζουν γελοία ή και προκλητικά, για τότε ήταν σημαντικά. Ας μην συγκρίνουμε εκείνη την εποχή με τη σημερινή. Τότε οι άνθρωποι κοίταζαν πώς να μην πεθάνουν από την πείνα, ενώ σήμερα εμείς πεθαίνουμε από το φαγητό.

* Στο βιβλίο υπάρχουν αρκετά λάθη σε ονόματα ή και πληροφορίες που, μάλλον, δεν οφείλονται σ’ αυτούς που καταπιάστηκαν με τα θέματα αυτά. Θα παρακαλούσαμε, κάποιος από το Δ.Σ. ή καλύτερα ο εισηγητής κάθε θέματος, γα διαβάσει την εισήγηση του, να επισημάνει αυτά τα λάθη και να τα δημοσιεύσει στην εφημερίδα του Συλλόγου, προκειμένου να ενημερωθούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι και το σπουδαιότερο, χα μην αφήσουμε λάθος πληροφορίες στους μετά από εμάς.
Εμείς από την πλευρά μας, επισημάνατε μερικά από τα λάθη αυτά και τα παραθέτουμε παρακάτω προκειμένου να ενημερώσουμε τους φίλους αναγνώστες:

Στη σελ. 22 και στην ένατη σειρά, αναγράφεται ότι ο πρόεδρος Γκούμας γεννήθηκε το 1916 Γεννήθηκε, τουλάχιστον 20 χρόνια νωρίτερα
Στη σελ. 23 και στην πέμπτη σειρά, στον Α’ Συνδυασμό, το σωστό είναι: Κατσιούλας Αθανάσιος του Αποστόλου.
Στη σελ. 24 και στην τέταρτη παράγραφο, το σωστό είναι: Το γραφείο στεγάζονταν στην οικία του (Ρούλη) Αστεριού Καλούση, απέναντι από τον Άγιο Θεόδωρο.
Στη σελ. 25 και στη δεύτερη παράγραφο, το σωστό είναι: και ο 2^ος   όροφος περατώθηκε από τον Κούσιο Αναστάσιο.

Επίσης στο ίδιο θέμα δεν αναφέρονται καθόλου τα έργα που έγιναν επί προεδρίας Θωμά Καραμπατή. Όπως η διαπλάτυνση και παραλλαγή του δρόμου Γόννων – Καλλιπεύκης με τη σημερινή του μορφή, η μεταφορά και άλλου νερού από τις πηγές Νοσοκομεία, Μικρά και Μεγάλα Χούχλια, μεγάλα έργα υποδομής για την Καλλιπεύκη, καθώς επίσης και άλλα μικρότερα, αλλά απαραίτητα, όπως σκέπασμα πολλών ρεμάτων, κατασκευή ποτίστρων,
διάνοιξη αγροτικών δρόμων κλπ.
Στη σελ. 30 και στην τρίτη παράγραφο: το σχολείο στεγάζονταν στο σπίτι του Γεροστέργιου. Το Καλαμπούκας είναι παρατσούκλι.
Στη σελ. 94, στο κάτω μέρος της σελίδας, στον αστερίσκο. Σύμφωνα με τον Γεώργιο Παρίση, από το βιβλίο του οποίου είναι παρμένο το σχετικό τραγούδι, το όνομα Νούσος, είναι ο Διονύσιος.
Στη σελ. 153, στα Επώνυμα της Καλλιπεύκης, αναγράφονται πολλά παρατσούκλια ως επίθετα. Δεν υπάρχουν επίθετα Αδάμος, Πάντζας, Δήμος, Τόλιος, Τρανταφλής. Τα παρατσούκλια Ρήγας, Τεγούλας, Απρίλης, αντιστοιχούν στα επίθετα Ρημαγμός, Παπαστεργίου και Γκουντουβάς.
Στη σελ. 155, τα παρατσούκλια Γαρδίκας και Δαυλιάης, αντιστοιχούν στα επίθετα Κυλινδρής και Καστόρης. Επίσης, στην ίδια σελίδα, δεν υπάρχει επίθετο Καπελάς (είναι γαμπρός από το Συκούριο), ενώ το επίθετο Καραβάς είναι λάθος. Το σωστό είναι Καραβάνης ή Καρβάνης.
Στη σελ. 156, τα παρατσούκλια Μπουρανάς, Πλεύρας, Τσιρίκης, Κατσιάτης, Κιλιάφας, Ντάπος, Ραποτίκας, αντιστοιχούν στα επίθετα Δρογγόγιας, Καστόρης, Παπαδόντας, Μούργκας, Μασούρας, Μαντάς και Κυλινδρής, ενώ το επίθετο Τσικάρας, είναι Τσικατάρας.
Τα παρατσούκλια αναγράφονται, πιο σωστά στη σελ 157 όπου υπάρχουν τα επίθετα σε αλφαβητική σειρά. Επίσης το όνομα Γκρέτσης ανήκει σε γαμπρό της Καλλιπεύκης.
Στη σελ. 168, στην κατάσταση Αποκατασταθέντων Γεωργών, στο νούμερο 11 το σωστό επίθετο είναι Γκαγκανάσιος.
Στη σελ. 179, στο Γ και στο νούμερο 12, το σωστό είναι Ιω. Μασούρα.
Τέλος στη σελ. 183, στο νούμερο 46, στους Καλλιπευκιώτες κληρούχους από τους Γόννους, το σωστό είναι Αστέρ. Ζήση Κωστής.

Παρατήρηση: Ο Γκουρμπαλής Ιωάννης είχε το ξενοδοχείο του κοντά στη Γέφυρα του Αλκαζάρ, περίπου στην οδό Ηφαίστου σήμερα, στη συνοικία Τσούγκαρ, όπως λέγονταν τότε. Επίσης τότε τα μαγειρεία λέγονταν ξενοδοχεία ίσως γιατί είχαν και κάποιο δωμάτιο για διανυκτέρευση. Το ξενοδοχείο αυτό (μαγειρείο) το είχε μαζί με κάποιον Μητσιόπουλο από τους Γόννους.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΘΕΝΤΩΝ ΩΣ ΜΗ ΑΣΚΟΥΝΤΕΣ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ
(σελίδα 165 του βιβλίου)

1) ΓΕΡΟΣΤΕΡΓΙΟΣ Ιωάννης του Ζήση (καντηλανάφτης).
2) ΓΕΡΟΣΤΈΡΓΙΟΣ Κανάκης του Δημητρίου (απεβίωσε, χωρίς ανήλικα παιδιά. Ο δε ενήλικας γιος του Δημήτριος είναι μεταξύ των δικαιούχων).
3) ΓΚΑΒΟΥΤΣΙΚΟΣ Αστέριος του Εμμανουήλ (μισθωτός βοσκός, κάτοχος 20 πρόβατων).
4) ΓΚΑΤΣΙΟΥΡΗΣ Γεώργιος (αγνώστου διαμονής).
5) ΓΚΟΥΛΙΑΡΑΣ Ζήσης του Ιωάννη (κάτοικος Παραποτάμου)
6) ΓΚΟΥΡΜΠΑΛΗΣ Δημήτριος του Κων/νου (απουσιάζει από το 1922, ζει οριστικά στη Δράμα, όπου και παντρεύτηκε)
7) ΓΚΟΥΡΜΠΑΛΗΣ Ιωάννης του Κ. (κάτοικος της Λάρισας ξενοδόχος)
8) ΔΟΥΛΑΠΤΣΗΣ Αγοραστός του Δημ. (βοσκός μισθωτός)
9) ΚΛΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Θωμάς του Νικολάου (παντοπώλης)
10) ΚΑΡΑΜΠΑΝΝΗΣ Νικόλαος του Ιωάννη (υποδηματοποιός κάτοικος της Αθήνας)
11) ΚΑΣΤΟΡΗΣ Κανάκης του Ιωάννη (αγνώστου διαμονής)
121 ΚΑΤΣΙΟΥΛΑΣ Νικόλαος του Ζήση (υπερήλικας, διέθετε ιδιοκτησία μεγαλύτερη από την έκταση του κλήρου συντηρήσεως)
13) ΚΟΚΟΤΗΣ Χρήστος (σιδηροδρομικός υπάλληλος)
14) ΚΟΥΤΣΙΑΡΗΣ Κων/νος (μόνιμος ανθυπομοίραρχος της Χωροφυλακής)
15) ΛΕΠΤΟΚΑΡΙΤΗΣ Γεώργιος του Δημ. (μισθωτός βοσκός)
]β) ΛΙΩΒΑΣ Γεώργιος του Ιωάννη (είχε καταδικασθεί για ανυποταξία το 1917)
17) ΛΙΩΒΑΣ Τριαντάφυλλος του Ζήση (υπερήλικας, δεν μπορεί να εργασθεί και είχε ιδιοκτησία άνω των 50 στρεμμάτων)
18) ΜΑΝΩΛΟΥΛΗΣ Κων/νος του Εμμανουήλ (κάτοικος Γόννων, επαγγελματίας)
19) ΜΑΝΤΑΣ Δημήτριος του Αθανασίου (υπάλληλος στη Λάρισα).
20) ΜΑΣΟΥΡΑΣ Αστέριος του Κων/νου (μόνιμος ανθυπασπιστής της χωροφυλακής)
21) ΜΑΣΟΥΡΑΣ Αστέριος του Ιωάννη (μισθωτός βοσκός, κάτοχος 50 προβάτων)
22) ΜΗΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ Ιωάννης του Αστερίου (είχε καταδικαστεί για φόνο, κάτοικος της Αίγινας)
23) ΜΠΟΥΡΟΝΙΚΟΣ Δημήτριος του Ιωάννη (αόμματος. Τα παιδιά του είναι μεταξύ των δικαιούχων κλήρου)
24) ΝΤΟΝΤΟΣ Νικόλαος (υπάλληλος, κάτοικος της Αθήνας)
25) ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Σταμούλου (ανίκανη προς εργασία, χωρίς ανήλικα παιδιά. Ο δε ενήλικας γιος της είναι μεταξύ των δικαιούχων)
26) ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Αναστάσιος (υπερήλικας, διέθετε επαρκή ιδιοκτησία)
27) ΣΙΩΚΟΣ Μέλιος, (υπάλληλος, κάτοικος της Λάρισας)
28) ΤΣΙΛΗΜΕΝΉΣ Δημήτριος του Θ. (αγνώστου διαμονής)
29) ΤΖΙΝΑΚΑΣ Απόστολος τον Αστερίου (μισθωτός βοσκός)

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ