ΚΑΛΛΙΠΕΥΚΗ

Έρευνα – παρουσίαση: Κατσιούλας Ζήσης

     Πολλές φορές έχουμε γράψει για το Μνήμα του Λέου και τις διαφορές που υπήρχαν για τα σύνορα των δύο χωριών μετά την απελευθέρωση το 1881. Και το πρόβλημα αυτό γινόταν οξύτερο και έβαζε σε κίνδυνο τις σχέσεις των δύο χωριών επειδή πολλοί κάτοικοι της Καλλιπεύκης είχαν εγκατασταθεί τότε στους Γόννους και ζητούσαν τα σύνορα να ανέβουν όσο το δυνατόν πιο πάνω καθότι οι περισσότεροι ήταν κτηνοτρόφοι και χρειάζονταν μεγαλύτερο ζωτικό χώρο για τα κοπάδια τους. Ψάχνοντας τις παλιές εφημερίδες της Λάρισας, βρήκαμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το παραπάνω θέμα.  Με πράξη του οικονομικού εφόρου Λάρισας από το 1887, ορίστηκαν τα σύνορα στη θέση Καρυές. Όλη η τοποθεσία αυτή καθώς και τα χωράφια ή λιβάδια, παραχωρούνταν στους Γόννους. Την απόφαση όμως, αυτή, οι Καλλιπευκιώτες την θεώρησαν άδικη πέρα για πέρα με αποτέλεσμα να παραβιάζουν τα σύνορα συνεχώς . Και αυτό είχε ως επακόλουθο, τις διενέξεις μεταξύ των δύο χωριών, μερικές φορές και αιματηρές. Έτσι, στις 30 Οκτωβρίου του 1906, έγινε αιματηρή συμπλοκή μεταξύ των δύο πλευρών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν δύο άνθρωποι. Ο Λέος Φαρμακιώτης από την πλευρά των Γόννων και ο Γεώργιος Μιχαήλ από την πλευρά της Καλλιπεύκης (αυτός πέθανε μετά από 40 μέρες). Το θέμα πήρε μεγάλες διαστάσεις και ανησύχησε τις αρχές. Γι’ αυτό και βγήκαν αργότερα επί τόπου για να το λύσουν. Ο τότε πρόεδρος της Καλλιπεύκης Γεροστέριος Αστέριος, προκειμένου να αποδείξει ότι πραγματικά το μέρος αυτό ανήκει στην Καλλιπεύκη, όταν επρόκειτο να έρθουν επί τόπου οι αρχές για να εξετάσουν το θέμα, κατέβασε στις Καρυές με τα υπάρχοντά τους, μερικές οικογένειες. Όταν ήρθαν οι αρμόδιοι, τους βρήκαν εκεί και όταν ρωτήθηκαν γιατί βρίσκονται σ’ αυτό το μέρος, αυτοί απάντησαν ότι το καλοκαίρι κατεβαίνουν στις Καρυές και το χειμώνα ανεβαίνουν στο χωριό. Τότε, κάποιος από τους Γοννιώτες απείλησε τους Καλλιπευκιώτες, αλλά ο πρόεδρος πρόταξε τα στήθη του και είπε περίπου: «Βάρα εδώ, γιατί εγώ είμαι το χωριό».  Οι αρχές αφού εξέτασαν το θέμα, αποφάσισαν, τελικά, να παραχωρήσουν το μέρος αυτό στην Καλλιπεύκη και τα σύνορα κατέβηκαν στη θέση Μνήμα του Λέου, περίπου εκεί που είναι σήμερα το μαρμαράδικο. Βέβαια, για όλα αυτά, υπάρχουν αποφάσεις, αλλά θέλει ακόμη πολύ ψάξιμο.

     Το επεισόδιο της αιματηρής συμπλοκής οδήγησε πολλούς τότε στα δικαστήρια. Την απόφαση του δικαστηρίου δεν την ξέρουμε. Έχουμε, όμως, στα χέρια μας μία, μάλλον πρόχειρη σελίδα, από τις καταθέσεις των μαρτύρων. Μας την παραχώρησε ο Βασίλης Καραβιδές από το αρχείο του. Είναι δυσανάγνωστη αλλά μπορέσαμε και διαβάσαμε τα περισσότερα. 

     «μάρτυρας)… Γ. Κοντογιάννης εκοιμάτο εις το γρέκι με τον φονευθέντα (τον Φαρμακιώτη) και κατά τα χαράματα επάνω εις τον ύπνον, τους επιτέθηκαν οι Νεζεριώται και είπεν ο φονευθείς^.   και συ Γεροστέριο με φάγατε. Ήσαν εκεί και ο Τόλιος Δουλαπτσής, Ζήσης Γεροστέριος ή Τσιμπούρας, Ν. Καρπούζας και Στέργιος Οικονόμου. Μάλιστα ο Τόλιος Δουλαπτσής επυροβόλησεν και εμέ και έφυγα και πάλιν με επυροβόλησεν εκ δευτέρου.

2.   Πολύζος …(δυσανάγνωστο)… επληγώθη εις την ενέδρα και είδε ότι τον εκτύπησεν ο Ζήσης Τσιμπούρας ή Γεροστέριος. Τον ανεγνώρισε. Αυτός είναι ο μόνος όπου φορεί παντελόνια. Ο ίδιος αντελήφθη ότι ο Τσιμπούρας επλήγωσε και τον Σάρρον.

3.   Εμμανουήλ Σάρρος. Ήταν μία περίπου ώρα ημέρα και είδα τους Νεζεριώτας να πυροβολούν, μία δε σφαίρα εκτύπησε μπροστά εις τα ζώα του (του φονευθέντος), ενώ δε γύρισε να ειδεί επάνω εις την ράχιν, ερρίφθησαν δύο πυροβολισμοί κατ’ επάνω  του και τον επλήγωσαν εις την αριστεράν χείραν, έρριψαν δε επίτηδες για να τον φονεύσουν.

4. Ο Γιώργος Μακρυγιώργος …(δυσανάγνωστο)… ένα με τα παντελόνια πυροβολούντα (τον Ζ. Τσιμπούραν).

5. Κονδύλας θα ερωτηθεί ποίος του είπεν εις Ραψάνην ότι θα φονεύσουν τον Φαρμακιώτην. Τούτο το ανακοίνωσε εις Γεώργιον Κοντογιάννην. 

Χρήστος Σαλεπτίδης;

Τέλης Μποζώνας» 

Είδαμε παραπάνω, από το έγγραφο αυτό, τι καταθέτουν ορισμένοι μάρτυρες (μάλλον οι δύο που τα ονόματά τους βλέπουμε στο τέλος) από την πλευρά των Γόννων. Κατά πόσο αξιόπιστες είναι οι καταθέσεις τους δεν το γνωρίζουμε. Παρακάτω διαβάστε τι έγραψε η εφημερίδα της Λάρισας «Μικρά» για το ίδιο γεγονός, με ημερομηνία 1 Νοεμβρίου 1906. 

ΣΥΜΠΛΟΚΗ ΧΩΡΙΚΩΝ

Οι κάτοικοι Δερελή και Νεζερού
Δια πράξεως του οικονομικού εφόρου από του 1887 ωρίσθη όπως τα μεταξύ των χωρίων Δερελή και Νεζερού και εν τη θέσει Καρυαίς κείμενα λειβάδια ανήκωσιν εις τους κατοίκους Δερελή. Προχθές, όμως, (δηλ. στις 30 Οκτωβρίου 1906) οι κάτοικοι του Νεζερού απεπειράθησαν να τα καταλάβωσι και απωλύσωσιν εν αυτοίς τα ποίμνιά των. Οι Δερελιώται τότε ενόπλως εξελθόντες, συνεπλάκησαν μετά των Νεζεριωτών, τους οποίους και εξεδίωξαν. Εν τω πεδίω της μάχης εφονεύθη ο Ι. Φαρμακιώτης, επληγώθησαν δε οι Σάρος, Πολύζος, Γουγουλιάς και ο δεκατετραετής παις Γεώργιος Μιχαήλ». 

     Παρατηρήσεις: Η εφημερίδα μάς διαφωτίζει αρκετά για το περιστατικό και μας δίνει και ακριβή ημερομηνία του γεγονότος, αλλά έχει λάθος την ηλικία του Γιώργου Μιχαήλ ο οποίος πρέπει να ήταν τότε τουλάχιστον 32 με 36 ετών αφού ο γιος του Αστέριος είχε μείνει ορφανός 11 ετών, όπως αναφέρει ο Δημ. Μιχαήλ και είχε γεννηθεί το 1895 όπως φαίνεται από τα Μητρώα της Κοινότητας. Επίσης το μικρό όνομα του Φαρμακιώτη αρχίζει από Ι (γιώτα) και ίσως να είναι και αυτό λάθος, μπορεί, όμως, και όχι.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ